Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Félagsvísindi Félagsvísindi almennt

Skiptir máli varðandi endurhæfingu fanga hvar þeir afplána dóm sinn hér á landi?

Rannveig Þórisdóttir

Spurningin var svona í heild:

Eru til tölur um það hvort menn komi út sem betri einstaklingar þegar þeir koma út af t.d. Kvíabryggju en t.d. Hrauninu?

Ekki eru fyrirliggjandi upplýsingar um það hvort að brotamenn hér á landi komi frekar út sem betri einstaklingar eftir að hafa setið í tilteknum fangelsum. Málið er heldur ekki svo einfalt að hægt sé að fullyrða að einn staður sé betri eða verri en annar. Í þessu sambandi þarf að hafa nokkur atriði í huga.

Í fyrsta lagi kemur fram í upplýsingum um markmið í fangelsismálum og framtíðaruppbyggingu fangelsanna (Fangelsismálastofnun ríkisins, 2004) að tilgangur með rekstri fangelsa sé fullnusta refsidóma en ekki endilega að gera menn betri. Fangelsismálastofnun hefur þó einnig sett sér það markmið að draga úr líkum á endurkomum í fangelsi með því að leitast við að skapa föngum umhverfi og aðstæður sem hvetji þá til að takast á við vandamál sín.

Sama markmið á við um öll þau fimm fangelsi sem Fangelsismálastofnun ríkisins rekur og því ættu áhrif fangelsa að vera eins, sama hvar afplánað er. Svo þarf þó ekki að vera raunin enda eru fangelsin mjög ólík, til að mynda með tilliti til stærðar og þeirrar þjónustu sem í boði er. Einnig skiptir verulegu máli hvort munur er á því hversu lengi menn sitja inni að jafnaði og hversu langan brotaferil samfangar eiga að baki.



Þegar á heildina er litið virðist hlutfall þeirra sem fara aftur í fangelsi frá því að þeir hafa afplánað dóm svipað hér á landi og í öðrum vestrænum löndum (Baumer, Wright, Kristinsdóttir og Gunnlaugsson, 2002). Um 37% þeirra sem sátu í fangelsi á árunum 1994 til 1998 fóru í fangelsi á ný innan fimm ára eftir að refsivist lauk. Af þeim sem hlutu skilorðsbundinn dóm á sama tíma fengu 15 % fangelsisdóm innan fimm ára og af þeim sem fengu að afplána með samfélagsþjónustu fengu 17% fangelsisdóm innan fimm ára frá því að afplánun lauk (Eric Baumer, Helgi Gunnlaugsson, Kristrún Kristinsdóttir og Richard Wright, 2001). Í sömu rannsókn kemur fram að ítrekunartíðni virðist hærri meðal þeirra sem hafa lengri brotasögu og hjá þeim sem fá lengri dóm, að minnsta kosti hvað varðar skilorðsbundinn dóm og samfélagsþjónustu.

Af þessu má sjá að tegund dóms virðist hafa áhrif á líkur á því að menn fái aftur fangelsisdóm. Það þarf þó ekki að vera að tegund refsingar skýri þetta enda allar líkur á því að þeir sem hljóta skilorðsbundinn dóm hafi aðra brotasögu að baki en þeir sem hljóta óskilorðsbundinn fangelsisdóm.

Ekki hefur verið tekið tillit til afplánunarstaðar í þeim rannsóknum sem gerðar hafa verið hér á landi og því ekki hægt að fullyrða um mismunandi áhrif hans. Ef munur kæmi fram benda fyrri rannsóknir ekki til þess að hann yrði til marks um sjálfstæð áhrif frá afplánunarstað, heldur er líklegra að hann mundi stafa af því hvernig fangar veljast á mismunandi staði.

Frekara lesefni á Vísindavefnum

Heimildir og mynd

  • Baumer, E. P., Wright, R., Kristinsdottir, K. og Gunnlaugsson, H. (2002). Crime, shame, and recidivism. The British Journal of Criminology 42(1), 40-59.
  • Eric Baumer, Kristrún Kristinsdottir, Helgi Gunnlaugsson og Richard Wright. (2001). Ítrekun afbrota á Íslandi: Rannsókn á afturhvarfi brotamanna til afbrotahegðunar eftir úttekt refsingar. Reykjavík: Háskólafjölritun.
  • Fangelsismálastofnun ríkisins (2004). Hlutverk Fangelsismálastofnunar ríkisins. Sótt 02.02.2007.
  • Mynd: Sveitarfélagið Árborg.

Höfundur

Rannveig Þórisdóttir

félagsfræðingur

Útgáfudagur

15.3.2007

Spyrjandi

Rut Rúnarsdóttir
Helgi Mikael Magnússon

Efnisorð

Tilvísun

Rannveig Þórisdóttir. „Skiptir máli varðandi endurhæfingu fanga hvar þeir afplána dóm sinn hér á landi?“ Vísindavefurinn, 15. mars 2007. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=6536.

Rannveig Þórisdóttir. (2007, 15. mars). Skiptir máli varðandi endurhæfingu fanga hvar þeir afplána dóm sinn hér á landi? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=6536

Rannveig Þórisdóttir. „Skiptir máli varðandi endurhæfingu fanga hvar þeir afplána dóm sinn hér á landi?“ Vísindavefurinn. 15. mar. 2007. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=6536>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Skiptir máli varðandi endurhæfingu fanga hvar þeir afplána dóm sinn hér á landi?
Spurningin var svona í heild:

Eru til tölur um það hvort menn komi út sem betri einstaklingar þegar þeir koma út af t.d. Kvíabryggju en t.d. Hrauninu?

Ekki eru fyrirliggjandi upplýsingar um það hvort að brotamenn hér á landi komi frekar út sem betri einstaklingar eftir að hafa setið í tilteknum fangelsum. Málið er heldur ekki svo einfalt að hægt sé að fullyrða að einn staður sé betri eða verri en annar. Í þessu sambandi þarf að hafa nokkur atriði í huga.

Í fyrsta lagi kemur fram í upplýsingum um markmið í fangelsismálum og framtíðaruppbyggingu fangelsanna (Fangelsismálastofnun ríkisins, 2004) að tilgangur með rekstri fangelsa sé fullnusta refsidóma en ekki endilega að gera menn betri. Fangelsismálastofnun hefur þó einnig sett sér það markmið að draga úr líkum á endurkomum í fangelsi með því að leitast við að skapa föngum umhverfi og aðstæður sem hvetji þá til að takast á við vandamál sín.

Sama markmið á við um öll þau fimm fangelsi sem Fangelsismálastofnun ríkisins rekur og því ættu áhrif fangelsa að vera eins, sama hvar afplánað er. Svo þarf þó ekki að vera raunin enda eru fangelsin mjög ólík, til að mynda með tilliti til stærðar og þeirrar þjónustu sem í boði er. Einnig skiptir verulegu máli hvort munur er á því hversu lengi menn sitja inni að jafnaði og hversu langan brotaferil samfangar eiga að baki.



Þegar á heildina er litið virðist hlutfall þeirra sem fara aftur í fangelsi frá því að þeir hafa afplánað dóm svipað hér á landi og í öðrum vestrænum löndum (Baumer, Wright, Kristinsdóttir og Gunnlaugsson, 2002). Um 37% þeirra sem sátu í fangelsi á árunum 1994 til 1998 fóru í fangelsi á ný innan fimm ára eftir að refsivist lauk. Af þeim sem hlutu skilorðsbundinn dóm á sama tíma fengu 15 % fangelsisdóm innan fimm ára og af þeim sem fengu að afplána með samfélagsþjónustu fengu 17% fangelsisdóm innan fimm ára frá því að afplánun lauk (Eric Baumer, Helgi Gunnlaugsson, Kristrún Kristinsdóttir og Richard Wright, 2001). Í sömu rannsókn kemur fram að ítrekunartíðni virðist hærri meðal þeirra sem hafa lengri brotasögu og hjá þeim sem fá lengri dóm, að minnsta kosti hvað varðar skilorðsbundinn dóm og samfélagsþjónustu.

Af þessu má sjá að tegund dóms virðist hafa áhrif á líkur á því að menn fái aftur fangelsisdóm. Það þarf þó ekki að vera að tegund refsingar skýri þetta enda allar líkur á því að þeir sem hljóta skilorðsbundinn dóm hafi aðra brotasögu að baki en þeir sem hljóta óskilorðsbundinn fangelsisdóm.

Ekki hefur verið tekið tillit til afplánunarstaðar í þeim rannsóknum sem gerðar hafa verið hér á landi og því ekki hægt að fullyrða um mismunandi áhrif hans. Ef munur kæmi fram benda fyrri rannsóknir ekki til þess að hann yrði til marks um sjálfstæð áhrif frá afplánunarstað, heldur er líklegra að hann mundi stafa af því hvernig fangar veljast á mismunandi staði.

Frekara lesefni á Vísindavefnum

Heimildir og mynd

  • Baumer, E. P., Wright, R., Kristinsdottir, K. og Gunnlaugsson, H. (2002). Crime, shame, and recidivism. The British Journal of Criminology 42(1), 40-59.
  • Eric Baumer, Kristrún Kristinsdottir, Helgi Gunnlaugsson og Richard Wright. (2001). Ítrekun afbrota á Íslandi: Rannsókn á afturhvarfi brotamanna til afbrotahegðunar eftir úttekt refsingar. Reykjavík: Háskólafjölritun.
  • Fangelsismálastofnun ríkisins (2004). Hlutverk Fangelsismálastofnunar ríkisins. Sótt 02.02.2007.
  • Mynd: Sveitarfélagið Árborg.
...