Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:36 • sest 21:19 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 16:44 • Sest 05:50 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:37 • Síðdegis: 17:05 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:57 • Síðdegis: 23:09 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Heilbrigðisvísindi Lífvísindi: mannslíkaminn

Hefur endorfín sömu áhrif og vímuefni á líkamann?

Þuríður Þorbjarnardóttir

Endorfín er stytting á enska hugtakinu endogenous morphine sem þýtt hefur verið sem innrænt morfín vegna þess að það myndast í heila og hefur efnafræðilega byggingu sem svipar til morfíns og annarra ópíata. Að minnsta kosti 18 efnasambönd hafa fundist í þessum flokki, auk svokallaðra enkefalína sem myndast einnig í heila og hafa svipaða verkun þótt þau séu einfaldari að gerð. Nú á dögum er nafnið endorfín notað sem samheiti yfir báða þessa efnaflokka.

Endorfín verka sem taugaboðefni og viðtaka fyrir þeim má finna á taugafrumum í heila, mænu og meltingarvegi. Mikilvægustu áhrif endorfína eru að þau virðast koma í veg fyrir sársaukaboð til heilans og eru þar af leiðandi verkjastillandi. Endorfín hafa einnig áhrif á túlkun tilfinninga og valda vellíðan eða sælutilfinningu. Þau eru líka talin hafa áhrif á hungur, minni, streitu, krampa og verkun áfengis.

Ópíöt eins og morfín og heróín bindast endorfínviðtökum líkamans. Sú binding kemur af stað sömu áhrifum og ef endorfínin bindast þeim, það er hafa verkjastillandi áhrif og valda syfju, sljóleika og sælutilfinningu. Ópíöt eru mjög vanabindandi og er ástæða þess sú að þegar neytandi tekur inn slík efni, til dæmis heróín, slekkur líkaminn á endorfínmyndun sinni. Þegar heróínið hefur brotnað niður er því óvenju lítið magn af endorfínum í heilanum og óþægindi, bæði líkamleg og tilfinningaleg, koma fram. Þetta leiðir til þess að neytandinn leitar eftir nýjum skammti. Hætti hann neyslu taka við nokkrir dagar áður en endorfínmagnið er komið í eðlilegt horf og líður neytandanum vægast sagt illa á meðan. Þetta ástand kallast fráhvarfseinkenni.

Talið er að sumir einstaklingar geti haft arfgenga tilhneigingu til misnotkunar áfengis eða annarra lyfja vegna óvenju lítils magns af endorfínum í líkama þeirra. Þessir einstaklingar finni meiri líkamlegan og tilfinningalegan sársauka og upplifi miklu meiri sælutilfinningu ef þeir taka geðvirk lyf en aðrir einstaklingar.

Skoðið einnig:

Höfundur

Þuríður Þorbjarnardóttir

Þuríður Þorbjarnardóttir

líffræðingur

Útgáfudagur

3.4.2002

Spyrjandi

Jóhannes Kr. Kristjánsson

Efnisorð

Tilvísun

Þuríður Þorbjarnardóttir. „Hefur endorfín sömu áhrif og vímuefni á líkamann?“ Vísindavefurinn, 3. apríl 2002. Sótt 20. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=2262.

Þuríður Þorbjarnardóttir. (2002, 3. apríl). Hefur endorfín sömu áhrif og vímuefni á líkamann? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=2262

Þuríður Þorbjarnardóttir. „Hefur endorfín sömu áhrif og vímuefni á líkamann?“ Vísindavefurinn. 3. apr. 2002. Vefsíða. 20. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=2262>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hefur endorfín sömu áhrif og vímuefni á líkamann?
Endorfín er stytting á enska hugtakinu endogenous morphine sem þýtt hefur verið sem innrænt morfín vegna þess að það myndast í heila og hefur efnafræðilega byggingu sem svipar til morfíns og annarra ópíata. Að minnsta kosti 18 efnasambönd hafa fundist í þessum flokki, auk svokallaðra enkefalína sem myndast einnig í heila og hafa svipaða verkun þótt þau séu einfaldari að gerð. Nú á dögum er nafnið endorfín notað sem samheiti yfir báða þessa efnaflokka.

Endorfín verka sem taugaboðefni og viðtaka fyrir þeim má finna á taugafrumum í heila, mænu og meltingarvegi. Mikilvægustu áhrif endorfína eru að þau virðast koma í veg fyrir sársaukaboð til heilans og eru þar af leiðandi verkjastillandi. Endorfín hafa einnig áhrif á túlkun tilfinninga og valda vellíðan eða sælutilfinningu. Þau eru líka talin hafa áhrif á hungur, minni, streitu, krampa og verkun áfengis.

Ópíöt eins og morfín og heróín bindast endorfínviðtökum líkamans. Sú binding kemur af stað sömu áhrifum og ef endorfínin bindast þeim, það er hafa verkjastillandi áhrif og valda syfju, sljóleika og sælutilfinningu. Ópíöt eru mjög vanabindandi og er ástæða þess sú að þegar neytandi tekur inn slík efni, til dæmis heróín, slekkur líkaminn á endorfínmyndun sinni. Þegar heróínið hefur brotnað niður er því óvenju lítið magn af endorfínum í heilanum og óþægindi, bæði líkamleg og tilfinningaleg, koma fram. Þetta leiðir til þess að neytandinn leitar eftir nýjum skammti. Hætti hann neyslu taka við nokkrir dagar áður en endorfínmagnið er komið í eðlilegt horf og líður neytandanum vægast sagt illa á meðan. Þetta ástand kallast fráhvarfseinkenni.

Talið er að sumir einstaklingar geti haft arfgenga tilhneigingu til misnotkunar áfengis eða annarra lyfja vegna óvenju lítils magns af endorfínum í líkama þeirra. Þessir einstaklingar finni meiri líkamlegan og tilfinningalegan sársauka og upplifi miklu meiri sælutilfinningu ef þeir taka geðvirk lyf en aðrir einstaklingar.

Skoðið einnig:

...