Hvað eru gusthlaup?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað eru gusthlaup?
Í eldgosum geta myndast svonefnd gjóskuhlaup. Þá rennur brennandi heit gjóska niður hlíðar eldfjallsins á miklum hraða í stað þess að rjúka upp í loftið.

Gjóskuhlaup verða þegar kvika sem kemur upp í eldgosum sundrast. Gös í kvikunni og utanaðkomandi kæling vegna vatns valda sundrunni. Ef gosmökkur frá eldstöð er þyngri en andrúmsloftið getur hann ekki stigið til himins. Þess í stað fellur hann saman og myndar gjóskuhlaup. Gjóskan ferðast þá yfirleitt eins og vatn eftir yfirborðinu. Algengur hraði hennar er 100-150 km/klst. Þessi lýsing á við ef í hlaupunum er mikið af gjósku en lítið af gasi.

Önnur tegund gjóskuhlaupa hafa hins vegar verið nefnd gusthlaup eins og spyrjandi spyr sérstaklega um. Í þeim er lítið af gjósku en mikið af gasi. Um þess háttar hlaup segir í svari Ármanns Höskuldssonar við spurningunni Hvers konar eldgos lagði Pompei í rúst?:

Slík gjóskuhlaup hafa verið nefnd gusthlaup og þau eru ólík fyrri tegundinni á þann hátt að þau geta farið yfir holt og hæðir. Rennsli gusthlaupanna stjórnast því síður af landslagi.

Eitt frægasta gusthlaup sögunnar kom úr Pompei þegar Vesúvíus gaus árið 79.

Hægt er að lesa meira um gusthlaup í fyrrnefndu svari Ármanns en þetta svar byggir einmitt á því.

Mynd:

• Pompeii Garden of the Fugitives 02.jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 20. 11. 2017).

...