Senda inn spurningu

Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík

Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík

Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík

Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík

Visit the English version

Flokkun:

Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Hvaðan er orðatiltækið „að fara fyrir ofan garð og neðan“ komið og hvað þýðir það?

Guðrún Kvaran

Hlusta

Orðið garður í orðasambandinu að fara fyrir ofan garð og neðan er notað um hleðslu í kringum tún. Í eldra máli var garður einnig notað um stórbýli í sveit. Orðasambandið þekkist í málinu frá því á 19. öld og í elstu dæmum í Ritmálsskrá Orðabókar Háskólans er fleirtalan algengari, það er fyrir ofan garða og neðan.

Það sem fer fyrir ofan eða neðan túngarða berst ekki rétta leið heim á bæinn.

Merkingin í nútímamáli er annars vegar ‛eitthvað fer fram hjá einhverjum’ en hins vegar ‛einhver áttar sig ekki á einhverju’. Hún er sótt til þeirrar líkingar að það sem fer annaðhvort fyrir ofan eða neðan túngarðana berist ekki rétta leið heim á bæinn.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

Hvaðan kemur nafnið Garður á byggðarlagi á Suðurnesjum? eftir Svavar Sigmundsson

Mynd:

Gillgate lamb. Sótt 30.8.2010.

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

31.8.2010

Spyrjandi

Rögnvaldur Már Helgason

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvaðan er orðatiltækið „að fara fyrir ofan garð og neðan“ komið og hvað þýðir það?“ Vísindavefurinn, 31. ágúst 2010. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=56619.

Guðrún Kvaran. (2010, 31. ágúst). Hvaðan er orðatiltækið „að fara fyrir ofan garð og neðan“ komið og hvað þýðir það? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=56619

Guðrún Kvaran. „Hvaðan er orðatiltækið „að fara fyrir ofan garð og neðan“ komið og hvað þýðir það?“ Vísindavefurinn. 31. ágú. 2010. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=56619>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Senda grein til vinar

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaðan er orðatiltækið „að fara fyrir ofan garð og neðan“ komið og hvað þýðir það?
Orðið garður í orðasambandinu að fara fyrir ofan garð og neðan er notað um hleðslu í kringum tún. Í eldra máli var garður einnig notað um stórbýli í sveit. Orðasambandið þekkist í málinu frá því á 19. öld og í elstu dæmum í Ritmálsskrá Orðabókar Háskólans er fleirtalan algengari, það er fyrir ofan garða og neðan.